Guzmán: “Dit werk voelt echt als het begin van iets nieuws.”

Componist Guzmán Calzada Llorente was twee jaar lang maker-in-residence bij Festival Dag in de Branding. In de juni-editie van het festival presenteert hij het slotstuk van zijn residency, getiteld Portraits of fictional spaces. In dit interview reflecteert Guzmán op de afgelopen twee jaar, de uitdagingen waarmee hij te maken kreeg en wat zijn plannen zijn voor de toekomst.

Hoe kijk je terug op je periode bij Festival Dag in de Branding?
‘Achteraf bezien voelt mijn residency als één proces. Ik heb drie stukken gepresenteerd en ik heb natuurlijk intensief aan die individuele stukken gewerkt, maar daaronder zat een continue lijn. Afgelopen winter had ik een kleine crisis: ik probeerde beter te begrijpen wat ik aan het doen was, waar ik heen wilde. Behalve componeren was het ook veel nadenken, terugbladeren door mijn notities. Toen ik in de maart-editie mijn strijktrio hoorde viel alles op z’n plek. Ik heb het gevoel dat ik een niveau van verdieping en reflectie bereikt heb dat echt de vrucht is van zo’n langdurig en intensief traject.’

Wat was de klik waardoor alles op z’n plek viel?
‘Een belangrijk thema in mijn werk vóór Festival Dag in de Branding was ruimtelijkheid. Hoe gedraagt geluid zich in een ruimte? Ik heb er zelfs mijn masterscriptie over geschreven. Voor mijn residency bedacht ik een nieuw concept, geïnspireerd door mijn belangstelling voor architectuur én renaissance muziek, namelijk dat van de ruïnes van oud materiaal. Ik wilde oude en nieuwe muziek tegenover elkaar zetten, oude en nieuwe instrumenten, en het weefsel van oude polyfonie lostornen en hergebruiken. Voor die interventies koos ik renaissancepolyfonie die ik aantrof op partituren die in een Spaanse kerk als behangpapier zijn gebruikt. De klik van dit voorjaar was dat ik ineens begreep hoe die twee concepten, ruïne en interventie versus sound in space, samenhangen.’

Dat moet je even uitleggen.
‘Eigenlijk gaat mijn huidige werk over wat er door de eeuwen heen met geluid gebeurt. Terwijl ik met het idee van ruïnes en interventies bezig was, liet de ruimtelijkheid van het geluid me niet los. In de eerste plaats begreep ik niet hoe het zich verhield tot de oude materialen waarmee ik werkte. Ik koos er bijvoorbeeld voor om musici met moderne instrumenten live de reverb van oude instrumenten te laten spelen. Bij mijn eerste presentatie vertelde ik de anekdote over een superversterker die sterk genoeg zou zijn om de stem van Goethe tot klinken te brengen in een kamer waarin hij ooit heeft gesproken: volgens de wet van behoud van energie weerkaatsen de reflecties van zijn stem daar nog steeds van de muren. Nu denk ik: hé, die renaissancepolyfonie heeft ooit geklonken in die kerk. De reflecties ervan kaatsen er nog rond. Hoe zou dat klinken als ik die superversterker tot mijn beschikking had? In Portraits of fictional spaces focus ik op de resonanties van muziek die we niet kunnen horen.’

Wat was de lastigste horde in deze twee jaar?
‘De grootste uitdaging was: hoe maak je een werk van 50 minuten of een uur? Ik ging laatst koffiedrinken met Myrto Nizami, de nieuwe maker-in-residence, en zij had precies dezelfde reactie als ik: die lengte ben je als jonge componist niet gewend. Je krijgt weinig gelegenheden om zo’n lang stuk te schrijven, bij festivals of op het conservatorium, om praktische redenen. En met drie korte stukken samenvoegen ben je er nog niet. Voor mij was het de reden om te gaan tekenen. Tekenen verschafte me een manier om zo’n hoeveelheid tijd te kunnen organiseren, en de visuele component heeft mijn componeren een impuls gegeven. Ik vermoed dat dat zonder de uitdaging van de residency niet gebeurd was.’

Wat wordt je volgende stap?
‘Er is nog veel te ontdekken op de weg die ik ben ingeslagen. Dit werk voelt echt als het begin van iets nieuws.’

Benieuwd naar Portraits of fictional spaces van Guzmán uitgevoerd door Ensemble Modelo62 i.s.m. ensemble Heliosfero? Kom op 1 juni om 21:00u naar theater De Regentes. Kaarten en info.