Joseph Puglia: “Ik wil het idee van virtuositeit op zijn kop zetten”

Tijdens Festival Dag in de Branding op 26 februari presenteert het altijd nieuwsgierige en onderzoekende Ensemble Oerknal een tweeluik samen met de prijswinnende violist Joseph Puglia (ooit zelf artist-in-residence bij Dag in de Branding). We spraken met Joseph over de werken die zij uitvoeren, de samenwerking met Oerknal en zijn advies aan de drie jonge artists-in-residence van het festival.

Centraal tijdens deze editie van het festival is de vraag op welke manier we de wereld om ons heen waarnemen in tijden van een wereldwijde pandemie. Hoe heb jijzelf de afgelopen maanden ervaren en heeft het je als artiest veranderd?
De afgelopen twee jaar waren afwisselend prachtig, stressvol, inspirerend, vervelend… het was vooral een tijd van verandering, een tijd van ups, downs en onzekerheid. Er was veel opschudding in de muziekwereld omdat we allemaal worstelden om erachter te komen hoe we moesten blijven doen wat we doen. Maar ik heb deze jaren ook tijd gehad om een ​​stap terug te doen en me af te vragen waarom, wat is het met live optreden dat het zo’n noodzakelijk onderdeel van mijn leven maakt? De afgelopen twee jaar hebben mij laten zien dat er een echte samenwerking tussen artiest en publiek nodig is om muziek te maken. Wat elke persoon naar de concertzaal brengt, en het vertrouwen dat we opbouwen als we daar samen zijn, is een van de krachtigste dingen van muziek. Het is wat een concert tot een ontroerende ervaring kan maken.

Voor het concert werk je samen met Ensemble Oerknal. Hoe is deze samenwerking tot stand gekomen en hoe is het om met hen samen te werken?
Toen Oerknal mij uitnodigde om in 2020 curator in residence te worden, was ik heel blij. Ik kende en respecteerde veel van de muzikanten in het ensemble al vele jaren (en mocht ze persoonlijk ook graag!) Hun dirigent, Gregory Charette, stelde voor om een ​​programma te ontwikkelen gebaseerd op “virtuositeit”. Het idee was iets waar ik lang over moest nadenken. Ik ben in het verleden een promotor geweest van ‘virtuoze’ stukken, zoals Sequenza VIII van Luciano Berio of het vioolconcert van Gyorgy Ligeti. Maar het idee om heel snel met de vingers te bewegen om te pronken, interesseert me als muzikant eigenlijk niet zo. Virtuositeit kan heel opwindend zijn, maar alleen als er een muzikale reden achter zit – een verlangen om iets uit te drukken en te communiceren.

Op 26 februari speel je Swell Piece No. 2 van componist James Tenney. Hierbij staat de frequentie A440 Hertz centraal. Wat betekent deze toon voor jou, roept hij iets bij je op of is het een toon zoals alle andere?
Dat is een hele goede vraag, en een die ik nog niet met zekerheid kan beantwoorden! Vaak lijken stukken pas na een optreden hun ware betekenis te vinden, en bij Swell Piece No. 2 denk ik dat dit wel het geval kan zijn. A440 is natuurlijk ons startpunt voor toonhoogte, in zekere zin is ons moderne concept van de schaal rond die toon gebouwd. Dus psychologisch is er natuurlijk dit idee van zuiverheid, van teruggaan naar het begin, ingebouwd in het stuk. Maar het stuk leent zich ook voor een grote verscheidenheid aan interpretaties, een ongelooflijke hoeveelheid vrijheid, en hoe dit zich zal manifesteren in het concert op 26 februari valt nog te bezien.

Richard Ayres componeerde nr. 53 (Trödelmarkt): NONcerto voor viool die op ons festival in première gaat. Waar gaat dit stuk over?
Ik wilde het idee van virtuositeit op zijn kop zetten, en dit is een van de redenen waarom we voor James Tenney’s Swell Piece hebben gekozen. Om te laten zien dat er ook andere vormen van virtuositeit kunnen zijn dan alleen een atletische beheersing van het instrument. Om te laten zien dat ook het luisteren om een ​​virtuoze aanpak kan vragen. We besloten Richard Ayres te benaderen over de mogelijkheid om een ​​”NONcerto” voor viool te schrijven. Richard creëerde de term “NONcerto” (en schreef een reeks “NONcerti”). Het concept is bijna een concerto, maar de solist is een “virtuoze antiheld”. Met andere woorden, Richard probeert ook de virtuositeit op zijn kop te zetten. Net als veel van Richard’s muziek, is deze “NONcerto” behoorlijk moeilijk, maar hij schrijft met gevoel voor humor en helderheid, wat heel uniek en leuk is om te benaderen.

De term Trödelmarkt (rommelmarkt) komt van de geluiden die hij verzamelde en opnam om de elektronicatrack voor dit stuk te maken. Ik werk vaak met componisten en heb het geluk gehad door de jaren heen de verborgen kant van hun creatieve processen te hebben gezien. Maar dit stuk heeft een heel persoonlijk tintje en een connectie met mij: een van de “verzamelde geluiden” die Richard in het stuk gebruikt, is van een opname die ik in 2019 op mijn telefoon heb gemaakt. Ik was bij tramhalte Spui in Den Haag met mijn vrouw en mijn toen zes maanden oude dochtertje Lena, die haar stem begon te ontdekken. Terwijl we op de tram wachtten, begon Lena een reeks geluiden te zingen, genietend en lerend wat haar stembanden waren. Ik heb een opname gemaakt van Lena’s stem die ik naar Richard heb gestuurd, in de hoop dat hij die voor het stuk zou kunnen gebruiken. De opname is versneden, bewerkt en gemanipuleerd tot een punt waarop ik niet meer kan herkennen waar het is, maar Richard heeft me verzekerd dat hij het in de elektronica-track heeft gebruikt!

Dit jaar geeft Dag in de Branding drie jonge kunstenaars de kans om nieuw werk te maken en aan het publiek te tonen. Je bent zelf ook artist-in-residence geweest op dit festival. Heb je een tip voor deze drie artiesten?
Ik weet zeker dat deze drie jonge artiesten ons heel interessante en heel verschillende ideeën zullen geven over wat muziek kan zijn! Een van de mooie dingen aan het geven van een platform aan jongeren zoals Festival Dag in de Branding doet, is dat het alle betrokkenen in staat stelt te zoeken naar nieuwe en andere vormen van communicatie.

Wat ik zo leuk vind aan Dag in de Branding en het publiek is de bereidheid om te experimenteren, mee te denken met artiesten en alles in dienst van de muziek te stellen. Ik heb als muzikant meer dan eens vreemde wegen gezocht in mijn carrière. Ik ben Dag in de Branding erg dankbaar dat ze mij door de jaren heen zoveel kansen hebben gegeven om mezelf te presenteren, en het publiek dat zo enthousiast bijdroeg aan deze optredens. Veel van die concerten zullen me de komende jaren bijblijven.

Wanneer jonge artiesten risico’s kunnen nemen en toch trouw blijven aan zichzelf, kan dit leiden tot een prachtige toekomst voor muziek, waarin we ons afvragen en opnieuw evalueren wat het voor ons betekent om samen te komen en te communiceren via geluiden. Ik hoop dat alle jonge artiesten die dit jaar bijdragen aan Dag in de Branding het net zo stimulerend en verrijkend zullen vinden als ik.

Joseph Puglia en Oerknal spelen op 26 februari om 15:00 uur in de Paleiskerk.
Meer info & kaarten