Het conservatorium van Den Haag trekt jonge musici en componisten aan uit de hele wereld. Het is dan ook niet meer dan logisch dat Ensemble Modelo62 juist op deze plek ontstond: een jonge groep getalenteerde musici met roots variërend van Argentinië en Bulgarije tot Cuba en Canada. Ensemble Modelo62 laat in het programma Parabolic perspectives de invloed horen die muziekmagneet Den Haag heeft op de rest van de wereld: componisten Clarence Barlow, James Tenney, Santiago Santero en Janco Verduin hebben zich volgezogen met wat wel De Haagse School genoemd wordt.
Clarence Barlow – Septima de Facto [Nederlandse première] voor fluit, klarinet, trompet, piano, percussie, viool en cello
Septima de facto (“in feite de zevende”) is een stuk voor piano dat ik schreef in de zomer van 2005 naar aanleiding van een bekend nummer van Prince: enerzijds verwijst het naar de harmonie (hier grammaticaal uitgebreid om ook het interval van de zuivere septiem – de zevende – te omvatten) en het metrum (hier gecondenseerd tot een 7/8 maat) van de Prince-song en anderzijds naar de klanken van de tekst. Samen met otodeblu uit 1990 vormt dit stuk, dat eindigt met een kleine septiem in de zevende minuut, na jarenlange planning een tweeluik. Hoewel beide stukken oorspronkelijk bedoeld zijn voor een toonsysteem met 17 gelijke stappen per octaaf, zijn ze ook geschikt voor andere stemmingen, zoals toonsystemen met 12 of 24 stappen. In april 2006 is het stuk bewerkt en gearrangeerd voor een ensemble van zeven musici. In deze vorm beleefde het in Reykjavik zijn première, op 07.07.07. Clarence Barlow
Janco Verduin – Hammer Smashed Phase [wereldpremière] voor fluit, klarinet, trompet, gitaar, piano, percussie, viool, cello en contrabas
Hoe zou het geklonken hebben als Morton Feldman had gespeeld in de death-metalband Cannibal Corpse? Wie zal het zeggen, maar het zou iets gemeen kunnen hebben met mijn stuk voor Modelo62, Hammer Smashed Phase (naar Cannibal Corpse’s grootste hit Hammer Smashed Face). Het stuk schakelt heen en weer tussen zachte, diffuse texturen en meedogenloos ramwerk.
Janco Verduin
Santiago Santero – Una vez no es ninguna (Einmal ist keinmal) [Nederlandse première] voor fluit, klarinet, piccolo trompet, piano en percussie
Wat betreft het muzikale materiaal gaan mijn drie meest recente werken van hetzelfde idee uit: ze zijn thematisch. De as van deze stukken wordt gevormd door een melodisch thema, dat meestal is opgebouwd uit slechts een paar klanken. In het geval van Una vez no es ninguna klinkt het (uiterst eenvoudige) thema door het hele stuk. Het stuk bestaat uit een opeenvolging van korte episodes, onderbroken door stilte. Iedere episode laat een deel van het thema horen, nooit het geheel. Naarmate het stuk zich ontwikkelt, worden geleidelijk aan vreemde geluiden geïntroduceerd, die resulteren in een lichte verdunning van het materiaal. Santiago Santero
James Tenney – Critical Band (1988) voor tape en variabel bezet ensemble
Dit werk verkent de grenzen van de waarneming van wat we als consonantie beschouwen, door middel van het langzaam en met uiterst kleine intervallen oprekken van stemmingen binnen het bereik (band) van een grote secunde boven en onder een centrale toonhoogte (a=440Hz). In de psychoakoestiek verwijst de term “kritieke band” naar het punt waarop twee tegelijkertijd klinkende toonhoogten zo dichtbij elkaar liggen dat ze een complex interferentiepatroon in het oor veroorzaken.
James Tenney
Clarence Barlow – Sachets des Ciseaux Insatiables [Nederlandse première] voor fluit, klarinet, trompet, piano, percussie, viool en cello
Sachets des ciseaux insatiables (“zakjes onverzadigbare scharen”), is een arrangement voor septet van drie stukken die ik eerder schreef: ten eerste Sachets de la famille (uit Im Januar am Nil voor kamerensemble, 1984), een stuk in de pentatonische modus met een citaat van Sibelius dat uitmondt in een pistoolschot en een aantal op klarinet gespeelde citaten van Smetana, Tsjaikovsky, Moessorgsky en Stravinsky. Ten tweede Les Ciseaux de Tom Johnson (1998), een geometrische behandeling van de geschreven naam van deze componist ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag; en ten slotte Elle l’a vue, elle l’a bue, la pomme insatiable (uit Four Identical Pieces voor piano, 1995), met tango-achtige 3/4-ritmes en citaten van Bizet en The Beatles. Clarence Barlow
Modelo62: Ezequiel Menalled, dirigent | Yolanda Uriz Elizalde, fluit | Jorge López García, klarinet | Justin Christensen, trompet | Teodora Stepancic, piano | Santiago Lascurain, gitaar | Orlando Aguilar, percussie | Rebecca Huber, viool | Jan Willem Troost, cello | Vasilis Stefanopoulos, contrabas