De studenten van de György Ligeti Academie brengen in het kader van het thema microtonaliteit het werk Lunapark van Sander Germanus ten gehore. Sander Germanus is directeur van Stichting Huygens-Fokker en doet onderzoek naar microtonaliteit en hedendaagse toepassingen van kwarttonen. Daarnaast spelen de studenten werken van drie componisten die verbonden zijn aan de Ligeti Academie:Lula Romero, Trevor Grahl en Angus Barnacle.
Sander Germanus (Amsterdam, 1972) behaalde in 1995 met een onderscheiding zijn solodiploma klassiek saxofoon bij Ed Bogaard aan het Conservatorium van Amsterdam. Hij studeerde compositie bij Peter-Jan Wagemans en instrumentatie bij Klaas de Vries aan het Rotterdams Conservatorium, waar hij in 1998 afstudeerde. In dat jaar werd hem ook de Aanmoedigingsprijs Muziek toegekend door het Amsterdams Fonds voor de Kunst voor zijn compositie Adamsarchipel.
In 1999 werd Germanus toegelaten tot het Orpheus Instituut in Gent, waar hij in het voorjaar van 2005 zijn laureaatstitel behaalde met zijn thesis over microtonaliteit. Sindsdien geeft Germanus lezingen over microtonaliteit op conservatoria in binnen- en buitenland.
Sinds 1999 componeert Germanus uitsluitend microtonaal. In zijn compositie Lunapark (2006) is zijn kwarttoontheorie perfect samengekomen met zijn andere muzikale vindingen op het gebied van tempo en ritmiek.
Angus Barnacle – Ripple [wereldpremière]
Het bestaat ergens in het gebied tussen de willekeurigheid van afzonderlijke geluiden, verspreid in de tijd zoals de sterren in de ruimte, en de zorgvuldige constructie van het contrapunt van een koraal. En op zeker moment tijdens dit stuk zal het te horen zijn.
Wat ‘het’ is, weet ik niet zeker. Maar wanneer het zich voordoet, ben ik met name geïntrigeerd door de subtiele aanpassingen in toonhoogte die kunnen optreden wanneer de verschillende stemmen in het contrapunt met elkaar in harmonie proberen te komen. Sommige van die aanpassingen zijn vastgelegd in de partituur, andere waren niet te berekenen…
Lula Romero – Ajeno [wereldpremière]
De ongebruikelijke instrumentatie van het ensemble van de Ligeti Academie geeft mij de gelegenheid om de unieke timbres van dit gezelschap te verkennen. Dit stuk is gebaseerd op twee hoofdlijnen die geleidelijk aan van vorm veranderen. De vormen zijn verdeeld over de verschillende instrumenten en door de specifieke plaatsing van de musici zijn ze ook ruimtelijk verdeeld.
Het Spaanse woord ajeno betekent losjes vertaald ‘vreemd’, ‘oneigen’. Het wordt gebruikt voor iets dat ergens niet thuishoort, voor niet geworteld zijn of voor het gevoel nergens bij te horen. Een componist kent dat soort gevoelens: wanneer een werk is voltooid, is het niet langer van hem. Het gaat een eigen leven leiden, het wordt hem vreemd.
Trevor Grahl – Forema [wereldpremière]
Dit werk heb ik geschreven voor mijn vrienden van de Ligeti Academie. Het maakt gebruik van de technieken en karakteristieke eigenschappen die ik in hen heb herkend gedurende mijn tijd aan de Academie. Ik draag het aan hen op.
De György Ligeti Academie is een samenwerking van Asko | Schönberg en de conservatoria van Amsterdam en Den Haag. Op de Ligeti Academie kunnen muziekstudenten kennis en ervaring opdoen met 20e- en 21e-eeuwse muziek. Musici van het Asko Ensemble en het Schönberg Ensemble coachen de studenten. Deze krijgen workshops en masterclasses van de dirigenten, solisten en componisten die bij het ensemble over de vloer komen. Uiteraard geeft het ensemble ook openbare concerten.
In Het Diepe van Theater De Regentes is het project Whispers van beeldend Kunstenaar Pierluigi Pompei en de jonge componisten Rob van Rijswijk en Jeroen Strijbos te bezoeken.
Whispers is een beeldende klankinstallatie, doorlopend toegankelijk voor publiek dat vrij in en uit kan lopen. In een verduisterde ruimte, binnen een drie dimensionaal klankbeeld, lichten vijf witte hoorns van keramiek op. Elke hoorn laat de toeschouwer een glimp zien van een klankwereld die balanceert op het grensvlak van ruis en spraak. Tekstfragmenten en spraakklanken zijn het uitgangspunt van deze klankcompositie. Niet vanwege de tekstuele inhoud maar vanwege de muzikale expressionele eigenschappen, hun spreekmelodieën. Het is aan de toeschouwer om zich in de ruimte te begeven en gaande weg te ondervinden welke betekenissen de hoorns prijs geven.
Whispers werd gemaakt in opdracht van November Music en was daar in november 2009 te zien.
WAAR KOMT DAT GELUID VANDAAN?
In het Ketelhuis staat de klankinstallatie SoundSpots, ook van Strijbos en Van Rijswijk. SoundSpots werd in 2007 ontwikkeld. Op het eerste oog lijken het fors uitgevallen, plexiglazen lampen. Pas wanneer je direct onder een dergelijke ‘lamp’ staat, geeft deze zijn auditieve geheimen prijs.
De klankinstallatie SoundSpots is zo bijzonder omdat deze een geheel nieuwe techniek toepast. De soundspots projecteren gericht geluid. Hierdoor kan heel precies worden bepaald wat iemand hoort binnen de vierkante meter waar hij staat. Speciaal voor de door hen ontwikkelde SoundSpots maakten componisten Jeroen Strijbos en Rob van Rijswijk de compositie Is She? (going to take you away from me).
Rob van Rijswijk (1971) en Jeroen Strijbos (1970) studeerden beiden cum laude af aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, richting Muziektechnologie in de specialisatie Elektronische & Computer Compositie en Toegepaste Compositie. Hierna volgden zij de 2e fase – Media Master of Arts – voor Elektronische Compositie. Elektro-akoestische composities behoren tot hun specialiteit.
Zij maakten composities voor verschillende dans- en theatervoorstellingen (o.a. T.R.A.S.H., Krisztina de Châtel), films (Jezus is een Palestijn) en televisie (VPRO’s Eefje Wentelteefje TV show) en ontwikkelden ruimtelijke klankinstallaties.
Van Rijswijk en Strijbos vinden altijd een manier om technologie en emotie hand in hand te laten gaan: de klanken geven de luisteraar een gevoel mee. Vermenging en stapeling van klanken leveren nieuwe connotaties op. De schoonheid van menig geluid kan tot verrassende muzikale ervaringen leiden.