Fausto Romitelli’s Professor Bad Trip is een algemeen erkend hoogtepunt in het componeren van de afgelopen twintig jaar, en bovendien het eerste muzikale meesterwerk dat in de eenentwintigste eeuw werd voltooid. Wonderlijk genoeg is deze briljante vervlechting van uitgebalanceerde klanksynthese en verzengende rockmuziek nog nooit in zijn geheel in Nederland te horen en te zien geweest. Onder leiding van dirigent Christian Karlsen brengt Klang XL, een combinatie van Klang- en andere topmusici, daar verandering in. Lichtkunstenaar Meeus van Dis die met zijn prachtige licht- en videoinstallaties rockconcert-achtige effecten veroorzaakt, zal bij deze show een fonkelnieuw lichtplan ontwerpen.
Romitelli (Milaan, 1963-2004) was een van de vooraanstaande componisten van zijn generatie. Hij studeerde bij Franco Donatoni aan de Accademia Chigiana in Siena en aan de Scuola Civica in Milaan. In 1990 vestigde hij zich in Parijs waar hij aan het IRCAM muziekinformatica studeerde, en spectrale technieken bij Gérard Grisey en Tristan Murail. Van 1993 tot 1995 werkte hij met de groep Représentations Musicales als compositeur de recherche. Romitelli raakte geboeid door en bedreven in het creëren van klankcomplexen waarin harmonie en timbre in elkaar overvloeien; in het bedenken van akoestische simulaties van elektronische klanken; in het kneden en vervormen daarvan. Hij ontdekte verbanden met de alternatieve en psychedelische rock, maar niet de voor de hand liggende: vooral de energie, de onzuiverheid en het ongeremde elektronicagebruik van rockbands spraken hem aan.
Vervorming, verzadiging en ‘vuile’ harmonieën maakten deel uit van Romitelli’s muzikaal universum. Zijn grote voorbeelden waren György Ligeti, Giacinto Scelsi, Karlheinz Stockhausen, Pierre Boulez en Gérard Grisey. Hij hield van het werk van underground strip-tekenaar Gianluca Lerici, de verwrongen figuren van Francis Bacon, beat generation-gedichten van Allen Ginsberg en, niet in de laatste plaats, de onder de invloed van mescaline geschreven teksten van Henri Michaux. Romitelli’s composities Acid Dreams & Spanish Queens uit 1994 voor versterkt ensemble, EnTrance (1995) en Cupio Dissolvi (1996) getuigden daar al van. En vooral Professor Bad Trip, dat hij voltooide in 2001.
Professor Bad Trip is een 45 minuten durend werk voor tien musici: fluit, klarinet, trompet, percussie, piano, gitaar, basgitaar, viool, altviool en cello, gecombineerd met (stevige) versterking en elektronica. Het stuk gaat over het oproepen van de effecten van een bad trip op acid, ofwel lsd. Voor wie zich van zo’n ervaring geen voorstelling kan maken: tijdens een lsd-trip ziet de werkelijkheid er grondig vervormd en onbegrijpelijk uit. Alle zintuigen raken in de war, kleuren worden onvoorstelbaar intens, alledaagse voorwerpen nemen bizarre en soms wonderschone vormen aan. Effecten als urenlang luidkeels gebazel of het voeren van een uitvoerige conversatie met bomen zijn geen uitzondering. Maar soms raakt de gebruiker in paniek of bevangen door achtervolgingswaanzin, wat kan leiden tot een (tijdelijke) psychose. Door dit onrustbarende palet liet Romitelli zich inspireren, zijn creativiteit werd verder gevoed door rockbands die hetzelfde onderwerp behandelden zoals Pink Floyd en The Doors, en door de boeken van de bovengenoemde Belgische surrealistische dichter, schrijver en schilder Henri Michaux.
Professor Bad Trip gaat over perceptie, over hoe de werkelijkheid wordt waargenomen. De muziek veroorzaakt een verschuiving in de tijdsbeleving, Romitelli brengt de luisteraars in onzekerheid over of zij nog met beide benen op de grond staan of worden meegevoerd naar een droomachtige staat. Het licht- en video-ontwerp van Meeus van Dis versterkt dat effect nog eens. Van Dis maakt gebruik van wetenschappelijke inzichten in de effecten van het veranderen en bewegen van licht op het menselijk brein, en de invloed van onze visuele waarnemingen op de perceptie van onze omgeving en de werkelijkheid, of wat wij daarvoor aanzien. Deze combinatie van muziek en licht levert een indringende zintuiglijke ervaring op, een eigentijdse ervaring van wat bands als Pink Floyd en The Doors eind jaren 1960 teweeg brachten, maar nu met de finesses van een spraakmakende componist, uitgevoerd door aanvoerders uit de nieuwe muziek-wereld en gerealiseerd met state of the art 21ste-eeuwse technieken.
Kort en goed: Professor Bad Trip is kundig gecomponeerde muziek voor een nieuwe-muziekpubliek dat zich door een stevig geluidsniveau niet laat afschrikken, en voor een rockpubliek met een meer dan gemiddeld verfijnde smaak.
In combinatie met Knalpot werkte Klang al eerder samen met lichtkunstenaar (en vj) Meeus van Dis. Van Dis werkt met analoge middelen en tovert daarmee oogverblindend fraaie belichtingen en lichteffecten tevoorschijn. Hij verzorgde onder meer het licht tijdens de opening van de Museumnacht in 2010 met producer Aardvarck, en afgelopen april het complete lichtontwerp van het Minimal Music Festival in het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Van Dis combineert in zijn ontwerpen uitzonderlijke artistieke concepten met wetenschappelijke inzichten. Met zijn bijdrage wordt het pop- en rock-karakter van Professor Bad Trip nog eens extra onderstreept.
Kenners, musici en componisten rekenen Ensemble Klang tot de topensembles in het nieuwe muziek-circuit. Het ensemble bouwt aan een repertoire van kloeke, compromisloze werken. De klank van de even unieke als veelzijdige bezetting, die varieert van een zachte, breekbare intimiteit tot de imposante power van een big band, trekt componisten van de meest uiteenlopende pluimages aan, onder wie Heiner Goebbels, Tom Johnson, Martijn Padding, Phill Niblock, Jacob ter Veldhuis, Kate Moore, Jan-Bas Bollen, Oscar Bettison and Peter Adriaansz. Klang treedt gewoonlijk op zonder dirigent, wat van de musici een hoge mate van virtuoze accuratesse vraagt en daardoor de energie en passie van een band genereert.