Programma:
Kate Moore – Autumn (wereldpremière)
Anna Thorvaldsdottir – Spectra
Alice Yeung – Winter (wereldpremière)
Peter Maxwell Davies – A sad paven for these distracted tymes
Seung-Won Oh – In spring (wereldpremière)
Kinan Azmeh – On solitude
Sara Zamboni – Hymn to Timeless Melancholy. Hymn to an English Summer (wereldpremière)
Het New European Ensemble heeft een reputatie hoog te houden als het gaat om spannende interdisciplinaire projecten. Voor deze concertvoorstelling slaat het gezelschap de handen ineen met een van de beste schrijvers van vandaag, de Schotse Ali Smith. Met haar urgente, dicht op de huid van de tijd geschreven ‘seizoenskwartet’ bereikte Smith afgelopen jaren een miljoenenpubliek. Vier vrouwelijke componisten schrijven nieuw werk op basis van Smiths romans Herfst, Winter, Lente en Zomer. Het NEuE wisselt die nieuwe stukken af met drie bestaande composities.
Vanaf 2016 schreef Ali Smith in vijf jaar tijd vier romans over hedendaagse thema’s, van Brexit, migratie en populisme tot generatieverschillen, ecologie en feminisme. In elke roman speelt bovendien een vergeten vrouwelijke kunstenaar een hoofdrol. Op verzoek van het NEuE schreven Seung-Won Oh, Kate Moore, Alice Yeung en Sara Zamboni elk geïnspireerd door een van die romans een nieuw ensemblestuk. Ali Smith was van meet af aan enthousiast over het project en draagt tijdens het concert toepasselijke passages voor uit haar romankwartet.
Emlyn Stam, artistiek leider en altviolist van het NEuE, licht toe wat deze vier componisten voor hem zo bijzonder maakt. “Seung-Won Oh maakt sferische, geladen muziek met lange lijnen, waarin ze vaak een relatie legt met haar Koreaanse achtergrond. Dat hoor je bijvoorbeeld in de kenmerkende glissandi en in de instrumentatie. Kate Moore werkt juist met kleine cellen van noten en een sterke ritmische opbouw. Het materiaal is bij haar vaak vrij summier en oogt eenvoudig, maar er komt altijd iets los wanneer je het speelt voor een publiek. Het is bezielde muziek, er zit een geest in.”
“Sara Zamboni is een leerling van Martijn Padding. Hoewel haar muziek een heel eigen karakter heeft, denk ik wel dat je dat kan horen: ze schrijft heel precies, met verfijnde instrumentaties en felle kleuren. Alice Yeung, afkomstig uit Hong Kong, schrijft virtuoze, snelle muziek, met veel contrasten. Aan de andere kant: ze is nog jong en haar stijl is volop in ontwikkeling. We waren erg onder de indruk van een eerder stuk van haar en we laten ons graag verrassen.”
De IJslandse Anna Thorvaldsdottir, gevestigd in Londen, maakt evocatieve, intieme en intense muziek die wereldwijd veel wordt uitgevoerd. Haar Spectra (2017) bestaat uit zes korte, aaneengesloten gespeelde delen. Het werk heeft een overwegend ingetogen sfeer en is opgebouwd uit enerzijds lange, soms lyrische lijnen en anderzijds ijle, fragiele flageoletklanken, die op ingenieuze wijze in elkaar grijpen. Thorvaldsdottir omschrijft haar muziek als ‘een ecosysteem van materialen die van de ene performer naar de volgende worden gebracht’. Als luisteraar ervaar hoe je motieven of ideeën opbloeien en door een andere instrument worden overgenomen.
Peter Maxwell Davies, een van de eminentste Britse componisten van de vorige eeuw, baseerde zijn strijkkwartet A sad paven for these distracted tymes op een gelijknamig klavierwerk van componist Thomas Tomkins uit 1649. Tomkins was organist van de Kathedraal van Worcester en hofcomponist van koning Karel I. Tijdens de Engelse Burgeroorlog werd zijn kathedraal ontwijd en zijn orgel zwaar beschadigd, en kort na de executie van koning Karel I schreef hij zijn ‘treurige pavane’ – met enig recht. Davies bewerkte de schitterende melodie tot een geheel eigen statement, als het verplichte werk voor het Internationale Strijkkwartetconcours ‘Premio Paolo Borciani’ in 2005. Ook toen was er veel aan de hand in de wereld – je zou het haast vergeten. Maar dat we vandaag in ‘distracted tymes’ leven, staat buiten kijf.
Kinah Azmeh componeerde zijn stuk ‘On solitude’ in 2021, tijdens de pandemie. Het maakt deel uit van zijn werk Essays on solitude and other ambiguous emotions voor klarinet, viool, cello en piano, dat hij maakte in opdracht van het Amerikaanse Soli Chamber Ensemble. Azmeh, zelf veelgevraagd soloklarinettist, komt oorspronkelijk uit Syrië, maar is al ruim twintig jaar gevestigd in New York. Corona zette een streep door zijn drukke reisschema en in zijn appartement in Brooklyn, met vrouw én pasgeboren baby, vond hij een vorm van eenzaamheid die hem rust bracht. De zachte en breekbare muziek resoneert onherroepelijk met de nog altijd precaire situatie in Syrië, en ook met de Europese omgang met vluchtelingen die Ali Smith thematiseert in haar romans.
Het NEuE ontwikkelde dit project in een vroeg stadium samen met Het Nationale Theater en regisseur Eric de Vroedt. De theatervoorstelling De seizoenen op basis van Smiths romans gaat eind deze maand in première tijdens het Holland Festival.