De Grafische Methode Fiets is een performance uit 1979 die door de traagheid van de handelingen de kenmerken aanneemt van een installatie. Een naakte man zit op een fiets en wordt met een trekmotor en trekkabel met een snelheid van een halve centimeter per seconde voortgetrokken over een weg van een kleine tien meter. Terwijl hij voortbeweegt wordt de man door één van de fietspedalen in een extreem traag tempo uit het zadel gelicht. De fietser is daarbij verplicht een normale afstapbeweging uit te voeren. Dit betekent dat hij in hetzelfde extreem trage tempo zijn vrije been over het zadel moet zien te zwaaien, zonder dat zadel aan te raken of erop te steunen.
De Grafische Methode Fiets bouwt voort op het werk van de Franse fysioloog en filmpionier Etienne-Jules Marey (1830–1903). In 1878 publiceerde Marey zijn boek La méthode graphique, waarin hij een aantal door hem ontwikkelde technieken beschrijft om lichamelijke bewegingen in grafische tijdspatronen vast te leggen. Voor zijn proefnemingen met de afstappende naakte fietser gebruikte Marey een zogeheten ‘plaque fixe’. Met behulp van deze uitvinding kon Marey de verschillende fasen van de afstapbeweging op één beelddrager vastleggen. De vloeiende, levende beweging van de fietser werd ontbonden in een reeks van dode, stilstaande, maar aaneengesloten fotobeelden. In De grafische methode fiets wordt deze techniek omgekeerd en opgerekt, waardoor duidelijk wordt wat er zoal bij komt kijken als men poogt een fotografisch vastgelegde beweging opnieuw tot leven te wekken.
Dick Raaijmakers beschouwt zichzelf niet primair als componist. Toch ontving hij in 2004 de Johan Wagenaar Prijs voor zijn muzikale oeuvre. Raaijmakers is als multimediakunstenaar zijn tijd altijd ver vooruit geweest en hij heeft zich in zijn werk zeer veelzijdig getoond. Met zijn houding als pionier is Raaijmakers de aardvader geworden van een complete nieuwe sector in de hedendaagse gecomponeerde muziek. Bijzonder aan het werk van Raaijmakers is dat het dikwijls moeilijk reproduceerbaar is en dat het tegelijkertijd in het hoofd van zijn publiek een onuitwisbare indruk nalaat.
Zijn invloed is al vanaf eind jaren 50 van de vorige eeuw groot, niet alleen op de jongere generaties componisten en musici, maar ook op collega’s van zijn eigen generatie. Van zijn werk is een enorm grote stimulans uitgegaan, niet alleen voor degenen die verbonden waren aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag, maar ook in de wereld van het theater en de beeldende kunst heeft zijn werk een enorme impact.
Als initiator van het onderwijs in elektronische compositie aan het Koninklijk Conservatorium heeft Raaijmakers met zijn werk de ontwikkelingen in de nieuwe muziek van zowel educatief als theatraal commentaar voorzien. Waar anderen de steeds modernere en krachtigere middelen inzetten, stelt Raaijmakers de werking ervan hoorbaar en zichtbaar ter discussie. Daarbij past hij bij voorkeur de kunst van het omkeren van zaken toe. Deze omkeringen zijn niet alleen onthullend om te zien, maar roepen geregeld emoties op die zich uitstrekken van humor tot ontroering. Het is mede deze wonderlijke mengeling die zijn werk een bijzondere plaats in de wereld van de kunst geeft.
In december 2007 publiceerde V2_Instituut voor de instabiele media uit Rotterdam de Dick Raaijmakers Monografie. Ter gelegenheid van het verschijnen van de monografie is de performance De Grafische Methode Fiets — in 1979 voor het eerst uitgevoerd door Marc Jonkers in het Stedelijk Museum Amsterdam — gereconstrueerd, omdat het zo’n exemplarisch werk uit het oeuvre van Dick Raaijmakers is. Verder is een videoprogramma samengesteld waarin interviews, documentaires en registraties verwerkt zijn die het werk en de thema’s van Dick Raaijmakers op een geheel eigen wijze inzichtelijk maken.
De performance De Grafische Methode Fiets (1979) en het videoprogramma werd mogelijk gemaakt door ondersteuning van: Nederlands Fonds voor Podiumkunsten, Prins Bernhard Cultuurfonds
De performance werd technisch gerealiseerd door: STEIM, Paul Beuk
Met dank aan: Anne Wellmer, Barooni/Roland Spekle, Kasper van der Horst, Interfaculteit ArtScience en het Instituut voor Sonologie van het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten Den Haag, Muziekgebouw aan ’t IJ Amsterdam.