Het Parlement der Dingen

*dit programma is gewijzigd vanwege een blessure van Femke IJlstra*

Nieuw programma The Zoo

Improvisatie in de klassieke muziek, dat hoor je niet vaak. Violiste Merel Vercammen brengt daar verandering in met haar nieuwe album The Zoo, dat volledig uit geïmproviseerde muziek bestaat. ‘Ik wil verrassing terugbrengen in het genre” kopte de NOS in september 2019. Merel Vercammen nodigde acht musici uit om duo-improvisaties op te nemen, en het resultaat is een verzameling “instant compositions” die haar aan dieren deden denken. Twee van deze musici zijn Maya Fridman en Ties Mellema. In dit concert spelen Maya, Ties en Merel een aantal vrije improvisaties volgens het concept van The Zoo.

The Zoo ontving lovende reacties in de pers:
“Zowel als project als in de uitwerking hoogst uitzonderlijk.” – Mischa Spel, NRC ★★★★
“Hoed af voor klassiek violiste die buiten de gebaande paden durft te treden.” – Erik Voermans, Het Parool
“Het interessante aan de verzameling is dat je telkens weer hoort hoe twee mensen een gesprek met elkaar aangaan en hoe dat telkens weer iets unieks oplevert” – Frits van der Waa, De Volkskrant★★★★

The Parlement of Things

Saxofonist Femke IJlstra en violist Merel Vercammen hebben een programma ontwikkeld geïnspireerd op The Parliament of Things, een concept van de Franse filosoof en socioloog Bruno Latour. Al in 1991 stelde Latour dat het wereldbeeld waarin de mens het middelpunt van het bestaan is tekortschiet om de vraagstukken van onze tijd te begrijpen. Latour wil een stem geven aan de niet-menselijke entiteiten, aan de natuur: de planten, dieren en dingen. Nu, dertig jaar later, worden we hardhandig geconfronteerd met de juistheid van zijn visie: het coronavirus, de klimaatcrisis, artificiële intelligentie – het zijn stuk voor stuk grote kwesties die de almacht van de mens ter discussie stellen.

IJlstra en Vercammen hebben vier aanstormende componisten gevraagd om te reflecteren op de theorie van Latour. De Portugese componist Nuno Lobo neemt de metafoor van Latour vrij letterlijk: in de compositie Venus Flytrap Union voert een gelijknamige politieke partij het woord namens de kwetsbare (niet-menselijke) soorten. De Venusvliegenvangers Unie vecht binnen de democratische orde voor erkenning en in dit stuk horen we haar eerste officiële toespraak. De woordvoerder schetst de dagelijkse routine van een Venus Trapfly (een vleesetende plant, die door klimaatverandering en illegale handel met uitsterven wordt bedreigd): van de permanente jacht op insecten tot de steeds hardere strijd om te overleven.

Karmit Fadael heeft haar nieuwe compositie naar een ander boek van Bruno Latour vernoemd: Gaia. Gaia betekent leven en daarom heeft het stuk een vrije vorm die ‘leeft’: improvisatie maakt dat het elke keer anders klinkt en telkens een andere lengte heeft. In het verlengde van Latours vergezichten geeft Fadael een stem aan wind, bos en zonneschijn.

Ook de Iraanse componiste Aftab Darvishi is van mening dat de coronacrisis – een virus uit de dierenwereld ontwricht diepgaand de menselijke samenleving – de actualiteit van Latours ideeën aantoont. Haar Duet voor viool en altsaxofoon (twee ‘verhalende’ instrumenten die zij als individuen beschouwt) reflecteert de dualiteit van het menselijke en niet-menselijke, van object en subject, maatschappij en natuur.

Sarah Neutkens geeft van tevoren liefst zo min mogelijk prijs over haar muziek. Ze nodigt het publiek uit om vrij en onbevangen te luisteren naar de première van People & Things – een titel die uiteraard ook verwijst naar de thematiek van dit concert.

Het Parlement der Dingen is tot stand gekomen dankzij ondersteuning van het Fonds Podiumkunsten en Gaudeamus.