Gastcurator Jan-Peter de Graaff is pas begin dertig, maar zijn muziek wordt al jaren veelvuldig gespeeld op de grote Nederlandse podia. In zijn veelzijdige oeuvre betoont De Graaff zich een eclecticus van de strakke vorm, met een groot gevoel voor dramaturgie. Vanavond gaat in Festival Dag in de Branding zijn nieuwste werk in première, het Concerto Metropolitain, gecomponeerd in opdracht van het Ardemus Saxophone Quartet en het Residentieorkest. Zij voeren het uit onder leiding van dirigent Marzena Diakun.
In De Graaffs telling is dit zijn zesde concerto, waarbij moet worden aangetekend dat nr. 7 – voor de luthéal, een zeldzaam en exotisch klavierinstrument – afgelopen mei al in première ging in de NTR ZaterdagMatinee. De dynamische vorm, met volop spanning en wisselwerking tussen het orkest en een solist (of een groepje solisten), prikkelt klaarblijkelijk De Graaffs verbeelding.
Het Concerto Metropolitain is een tweedelig werk over de relatie tussen mens en stad: ‘Buiten lopen in de stad is heel anders dan buitenlopen op het platteland. Ben je in de stad wel écht buiten? Dat is de centrale vraag die het concerto overdenkt,’ zegt De Graaff. De saxofoon, een uitvinding van het industriële tijdperk, is het instrument bij uitstek om die grootstedelijke vraag muzikaal uit te diepen. Het jonge Amsterdamse saxofoonkwartet Ardemus en het orkest bouwen zo gezamenlijk een sprankelende klankwereld, met De Graaffs kenmerkende antenne voor kleurnuances en sprekende details.
De Graaffs wereldpremière zit ingeklemd tussen stukken van twee andere klankkleuralchemisten. Het concert opent met een poëtisch en dromerig orkestwerk van Alexander Skrjabin, de Rêverie, op. 24. Het was een van de eerste orkestwerken van Skrjabin, die aanvankelijk vooral componeerde voor zijn eigen instrument, de piano, maar enige onervarenheid hoor je er niet aan af. Na de pauze speelt het Residentieorkest de Vijfde symfonie van Sibelius, die hij op verzoek van de Finse regering componeerde voor zijn eigen vijftigste verjaardag; die was namelijk uitgeroepen tot nationale feestdag.
Concerto Metropolitain van Jan-Peter de Graaff is mede mogelijk gemaakt door Fonds Podiumkunsten en Société Gavigniès.