In gesprek: Mathilde Wantenaar & composers in residence
Myrto Nizami
–
Gone in No Time
Guzmán Calzada Llorente
–
Strands of Polyphony #3
Ensemble Modelo62 i.s.m. Heliosfero / Beste Yildiz, cello / Carine Lacor, gespreksleider
Wat beweegt onze componisten? Drie van hen gaan deze vooravond onder leiding van Carine Lacor (NPO Klassiek) met elkaar in gesprek: gastcurator Mathilde Wantenaar én de beide composers-in-residence van Festival Dag in de Branding, Guzmán Calzada Llorente en Myrto Nizami. Zowel Guzmán als Myrto laten horen waar ze in hun traject bij het festival aan werken.
Guzmán zal in juni zijn residency van twee jaar afsluiten met een groot werk voor Ensemble Modelo62, waarin hij hedendaagse instrumenten tegenover instrumenten uit de barok plaatst. Vanavond geeft hij vast een voorproefje van dit intrigerende concept. Myrto begint juist net aan haar traject en stelt zichzelf voor aan het publiek: wat zijn haar plannen? Mathilde vertelt over de keuzes die zij maakt als componist, maar ook als gastcurator van deze festivaleditie.
Het uitgangspunt voor Guzmans nieuwe werk vormde een tekening die hij maakte van een podiumopstelling. “Dat is iets wat sinds een jaar heel belangrijk voor me is, een manier om een grote vorm te construeren. Ik maak een tekening, en vervolgens componeer ik wat ik zie op die tekening,” zegt hij. Op het podium staan zij aan zij drie witte schermen, die drie verschillende ruimtes representeren. In het midden, iets naar achteren, zit het trio van authentieke instrumenten, twee violen en een viola da gamba, plus elektronica. Ieder instrument heeft een eigen speaker, waardoor extra elektronische stemmen te horen zijn. Guzmán heeft bewust gekozen voor rauwe geluiden uit de beginjaren van de elektronische muziek: “De instrumenten en de elektronica hebben hun ‘oudheid’ gemeen. Er staan twee vormen van ‘oud’ tegenover elkaar, de ene decennia, de andere eeuwen oud.”
Links en rechts van de authentieke instrumenten zitten twee trio’s van ‘eigentijdse’ instrumenten: slagwerk, gitaar en toetsen aan de ene kant; twee klarinetten en trompet aan de andere. Deze trio’s vertolken de nagalm of reverb van het historische trio: Guzmán heeft het elektronische effect uitgecomponeerd. Zijn werkwijze lijkt op een klassieke studiotechniek: je stuurt een opname naar een aparte ‘echokamer’ of een grote springveer en neemt het opnieuw op, om een galmeffect te krijgen. In Guzmáns stuk zijn het de musici, in theatrale ruimtes op het podium, die de reverb live spelen. De illusie van verschillende ruimtes krijgt dus visueel, maar vooral ook akoestisch gestalte.
Van Myrto klinkt deze avond een bestaand werk voor cello solo, Gone in no time, dat in 2022 in première ging bij de Fondation Royaumont. Het werk is geïnspireerd op het toneelstuk That time (1975) van Samuel Beckett, waarin het enige personage geconfronteerd wordt met drie herinneringen die bepaalde fases van zijn leven voorstellen. De herinneringen worden op een vooraf opgenomen band uitgesproken door dezelfde acteur. Net als Becketts stuk bestaat Myrto’s compositie uit drie delen, die allemaal op een andere manier reageren op het centrale idee van transformatie. De gefragmenteerde herhalingen die alomtegenwoordig zijn in de muziek doen denken aan de manier waarop herinneringen zich soms aan ons voordoen, zeker in Becketts teksten: hortend, haperend. De titel ontleende Myrto aan de typische beckettiaanse slotregel: “come and gone and gone no one come and gone in no time gone in no time”.
