Bij hoge uitzondering strekt Festival Dag in de Branding zich deze zondag uit voorbij de stadsgrenzen van Den Haag. In het Orgelpark in Amsterdam is muziek te horen van de winnaars van de Willem Pijper Prijs 2023, Cecilia Arditto Delsoglio en Trevor Grahl. Voor de gelegenheid schreven ze ook allebei een nieuw stuk, waarvoor zij van Festival Dag in de Branding en het Orgelpark een compositie-opdracht kregen.
Trevor Grahl
De aanleiding om uit te wijken naar het Orgelpark is de prijswinnende compositie van Trevor Grahl. Zijn Music for Malmö is gemaakt voor een specifiek, door midi aangestuurd orgel, waarvan er wereldwijd maar een paar te vinden zijn. Sterker nog, zelfs in het Orgelpark kan het werk niet worden uitgevoerd zonder ingrijpende herprogrammering van de midi. In plaats daarvan speelt Grahl Of ancient days, een ouder werk dat hij speciaal voor het Orgelpark maakte, en dat de basis voor Music for Malmö vormde. Grahl noemt de stukken ‘tweelingen’: ‘Het hart van Of ancient days is hetzelfde als dat van Music for Malmö,’ zegt hij.
Of ancient days gaat over de schepping. Grahl gaat hierin een fascinerende dialoog aan met de orgelmuziek van J.S. Bach, waarvan hij een verklaard liefhebber is. In Of ancient days wisselt hij delen uit Bachs koraalpartita Sei gegrüßet, Jesu gütig, BWV 768 af met zijn eigen klankexploraties. Tegenover die uitzinnige muziek, die het geweld van de schepping verklankt, verbeeldt Bach juist de kalme rust van de nacht.
Het tweede werk van Grahl heeft een zeer persoonlijke oorsprong. Een paar jaar geleden kwam hij een bandopname uit ca. 1980 tegen met Poolse kerkliederen. De liederen werden gezongen door het koor van St. Hedwig’s, de katholieke kerk uit de streek waar zijn moeder vandaan komt, in de Canadese provincie Ontario.
In Śpiewnik (Pools voor ‘zangboek’) horen we stemmen uit de oude bandopname in combinatie met nieuwe muziek en elektronisch gemanipuleerde samples
Cecilia Arditto
Cecilia Arditto componeerde haar La arquitectura del aire/The architecture of air ook in opdracht van het Orgelpark, al in 2009. Het is een compositie voor orgel en twee slagwerkers – maar verwacht geen overrompelende klankmassa. La arquitectura del aire gaat over ‘de ruimte tussen de dingen’, aldus Arditto: de drie musici staan op verschillende plekken in de zaal opgesteld en vormen zo een driehoek. Daarbinnen communiceren ze ‘via lucht en draden’: een oude melodica, radioruis, een draadtelefoon van twee blikjes. Zo creëren ze het stuk ‘met bijna niets’ en scheppen ze een akoestische én visuele ‘kathedraal van lucht’, in de woorden van de componist.
Speciaal voor dit concert componeerde Arditto ook een nieuw werk, Del cielo a casa ‘voor organist en rekwisieten’. Hierin gebruikt ze de ruimte op een andere manier: de organist zit op de begane grond, tussen verschillende voorwerpen en verplaatst zich in de ruimte. In L’arcquitectura del aire bepaalden de voorwerpen de ruimte, in het nieuwe Del cielo a casa is het dus precies andersom.
