Zijn voorstelling MISSA MAMA NOVA duurt vijf kwartier, maar Timo Tembuyser zou haar kunnen samenvatten in een film van één minuut, zegt hij: een Mariabeeld dat uiteenspat in een glitterregen. MISSA MAMA NOVA is een performance met dans en koorzang over vrouwelijkheid, en het derde deel van een drieluik waarin de Belgische theatermaker, componist en performer Tembuyser het ritueel van de christelijke liturgie en muziek naar zijn hand zet.
In deze nieuwe voorstelling benadert Tembuyser de spanning tussen individu en gemeenschap vanuit de figuur van de Moeder, die ontzag en bewondering inboezemt. Moeder Maria is vermoedelijk de meest afgebeelde vrouw uit de cultuurgeschiedenis. Maar, zegt Tembuyser, de moederfiguur is óók verworden tot een ‘heilig cliché’ en zelfs een ‘normatieve gevangenis’.
In zijn MISSA MAMA NOVA wil Tembuyser ‘de archetypische Moeder-energie’ bevrijden uit het keurslijf van de patriarchale christelijke traditie. ‘Ik wil me loszingen van vastgeroeste kaders,’ zegt hij. Het tweede deel van het drieluik Missa Mater Sola (2022) werd genomineerd voor de BNG Bank Theaterprijs op het Nederlands Theaterfestival. Theaterkrant schreef erover: ‘De beeldschone composities vormen de ruggengraat van de voorstelling. Puttend uit verschillende religieuze zangtradities en verschillende talen, weet Tembuyser een overweldigende emotionele resonantie te creëren.’
De mis bestaat uit drie delen en is een collectieve poging om het patriarchale narratief van de katholieke kerk te ‘deconstrueren’. Oftewel: waarom leveren we ons al tweeduizend jaar lang uit aan een viering van de Vader, ten koste van andere mensen, en herhalen we telkens maar dat we schuldig zijn? Het slotdeel van de mis is een uitbundige ‘viering van de vrouw’; maar voor je kunt vieren, moet er eerst gerouwd worden, zegt Tembuyser. Rouwen om een geschiedenis van onderdrukking, om ‘de kracht die ons is ontnomen’.
Alle muziek is voor deze voorstelling nieuw gecomponeerd door Tembuyser, die daarbij gebruikmaakte van hier en daar licht aangepaste Latijnse liturgische teksten. De teksten worden ook in Engelse vertaling gezongen: verstaanbaarheid is een belangrijk doel. Delen van de muziek zijn vooraf opgenomen en door Tembuyser samen met een audio engineer bewerkt tot elektronische soundscapes. De Hongaarse fluitiste Dodó Kis verklankt met verschillende blokfluiten en elektronische loops de adem en de ziel van de Moeder. Het lichaam van de Moeder wordt vertolkt door danseres Fumiyo Ikeda. Zij smacht naar het licht, naar de bevrijding; maar de voorstelling laat zien hoe moeilijk het is om in het licht te stappen als je zo lang in het donker bent gehouden.
Om Fumiyo heen zwermt een koor van zes jongvolwassenen die op zoek zijn naar de afwezige vader, of eigenlijk naar hun eigen innerlijke mannelijkheid. Hoe zou gezonde mannelijkheid eruit kunnen zien? Bij hun zoektocht bedienen ze zich van Tembuysers eclectische muzikale idioom, dat nadrukkelijk polyfoon is: er is geen melodie met een begeleiding, maar iedere stem is even belangrijk. De uiteindelijke bevrijding van de Moeder leidt tot een vreugdevolle viering van het vrouwelijke in ieder mens.
Ensemble
Timo Tembuyser, concept, compositie & libretto
Lena Meyskens, dramaturgie
Timo Tembuyser, Fumiyo Ikeda, choreografie
Fumiyo Ikeda, Mother’s body (dans)
Dodó Kis, Mother’s breath (blokfluit)
Timo Tembuyser, Sonia-Sheridan Jacquelin, Charlotte Dommershausen, Mara Snip, Dominic Kraemer, Damani Leidsman, meerstemmig koor van jongvolwassenen (a body of children)
Khadija El Kharraz Alami, eindregie
productie Muziektheater Transparant, Festival Cement, Productiehuis Theater Rotterdam; in coproductie met Perpodium
Bekijk de trailer van MISSA MAMA NOVA:
