Het ‘stijgende zeespiegelduet’ van Kate Moore is een driedelig altvioolconcert voor Emlyn Stam en het New European Ensemble. In de twintig minuten die de compositie duurt, verkent Moore de verschillende facetten van water: diepte, stroom en verzadiging. Het waterlandschap met zijn eigen getijdenbewegingen wordt verklankt door golfpatronen in micro- en macrostructuren. Vanuit het centrum van de muziek creëren zij een vloedgolf, die aan de oppervlakte onzichtbaar is, maar blijft groeien als een onstuitbare kracht – steeds intenser en krachtiger. Water en geluid lossen op in een turbulente maalstroom van brekend, kronkelend, golvend en glinsterend licht en vervormde reflecties.
Kate Moore werd geboren in Engeland maar groeide op in Australië. De kracht van de ongetemde natuur, het oerwoud, de plekken die voor de inheemse volkeren van religieuze betekenis zijn, hebben haar ontvankelijk gemaakt voor het mysterie en de grootsheid van het leven. In uiteenlopende composities gaf zij uiting aan haar bezorgdheid hoe de mens met de natuur omgaat. In bijvoorbeeld Days and Nature, eveneens voor het New European Ensemble geschreven, functioneert een grote, draaiende klankproducerende installatie als metafoor voor de enorme afvalberg die de moderne maatschappij achterlaat. In Space Junk, gecomponeerd voor het Asko|Schönberg Ensemble, richtte ze de aandacht op het afval dat rondjes om onze planeet draait, overblijfselen van tientallen jaren ruimtevaartprogramma’s. Haar vader, die natuurkundige is, verzamelt gegevens over de positie van dat afval. De verdeling van het ruimtepuin over het uitspansel vertaalde Moore in muziek.
John Luther Adams houdt zich bezig met wat hij ‘een ecologie van muziek’ noemt. Zijn compositie There is No One Not Even the Wind neemt de luisteraar mee naar een desolaat landschap, niet zozeer fysiek als wel mentaal. De titel verwijst naar een dichtregel van Octavio Paz uit Piedra Nativa: ‘No hay nadie ni siquiera tú mismo.’ (‘Er is niemand, zelfs jij zelf niet.’) Adams: ‘Ik ga nog een stap verder, niet alleen ik ben er niet, maar ook de wind niet.’
De gewaarwording van intense verlatenheid overviel Adams in de Sonorawoestijn, een gebied op de grens van Zuid-Californië en Mexico, waarnaartoe hij is verhuisd na eerder jarenlang in het poolklimaat van Alaska te hebben gewoond. ‘Het gaat over ruimte en eenzaamheid, stilte en licht. Zoals in al mijn recente muziek zijn gelaagdheid en ruimtelijkheid de centrale elementen.
De instrumenten staan verspreid over de zaal opgesteld en er is sprake van zes gelijktijdige tempi.’
There is No One Not Even the Wind is een kamermuziekversie van het grootschalige Become Desert voor orkest en vijf koren. Adams heeft de bezetting van dit ‘immersieve’ werk teruggebracht tot elf instrumenten, en de lengte gehalveerd tot 22 minuten.
